Η ‘Ασκητική’ Του Νίκου Καζαντζάκη από την Αγγελική Σάντορα
To MGTVUSA βρέθηκε στο κατάμεστο από το κοινό Σταθάκειο Θέατρο την Κυριακή 24 Απριλίου 2016 για να καλύψει μία από τις σημαντικότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώθηκαν για την ομογένεια από το Federation of Hellenic Societies of Greater New York και τον κύριο Πέτρο Γαλάτουλα. Επρόκειτο για ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στον Έλληνα συγγραφέα ο οποίος κατέκτησε και συγκίνησε τον κόσμο με την δύναμη των ιδεών του, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από τα λογοτεχνήματά του και συγκεκριμένα μέσα από το έργο του ‘ΑΣΚΗΤΙΚΗ’. Η εξαιρετικά ταλαντούχα ηθοποιός και πρωταγωνίστρια της βραδιάς, κα. Αγγελική Σάντορα έμεινε μαζί μας μετά το τέλος της παράστασης για να μας παραχωρήσει μία ουσιαστική συνέντευξη – ανάλυση της συγκεκριμένης καλλιτεχνικής προσπάθειας, η οποία εντυπωσίασε, συγκίνησε και καταχειροκροτήθηκε από το κοινό.
Ερώτηση:Πώς προέκυψε η ιδέα για την συγκεκριμένη καλλιτεχνική παραγωγή;
Η ‘ΑΣΚΗΤΙΚΉ’ του Νίκου Καζαντζάκη παρουσιάστηκε στην Αμερική, αφου πρώτα δοκιμάστηκε με τεράστια επιτυχία στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά και στο Δημαρχείο της Νίκαιας στην Ελλάδα υπό την αιγίδα της UNESCOΠειραιώς και Νήσων. Είναι ένα έργο δυνατό και πάντα διαχρονικό, που κατά την γνώμη μου όχι μόνο έχει σημαντική θέση στα θέατρα και στις εκδηλώσεις τέχνης, αλλά θα έπρεπε να είναι ένα από τα σχολικά εγχειρίδια με βάση το οποίο οι νέοι θα μπορούν να ΕΞ- ΑΣΚΟΥΝΤΑΙ, ώστε να γίνουν υγιείς πολίτες νέων πιο υγειών κοινωνιών. Ο διεθνούς αναγνώρισης συγγραφέας μας Νίκος Καζαντζάκης μέσα από το έργο του αυτό εκπαιδεύει τους νέους πολίτες και ηγέτες της παγκοσμιοποιημένης γης των ημερών μας καταδικάζοντας τον ρατσισμό και τον φόβο του διαφορετικού από εμας και προτείνοντας ενωτικές λύσεις και αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα τα οποία έχει χρέος να διαδώσει κάθε καλλιτέχνης και δάσκαλος.
Ερώτηση:Ο Νίκος Καζαντζάκης λοιπον μας δίνει τις λύσεις και τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε αναφορικά με τα φλέγοντα ζητήματα του σήμερα μέσα από την ‘ΑΣΚΗΤΙΚΗ’ του;
Βεβαίως. Η μέριμνα των μεγάλων διανοητών, στους οποίους αδιαμφισβήτητα ανήκει ο Καζαντζάκης αφορά στις ηθικές αξίες. Για την επικράτηση και την διατήρηση των ηθικών αυτών αξιών όμως ο Καζαντζάκης δηλώνει ότι απαιτείται σκληρός και συνειδητοποιημένος αγώνας τόσο σε προσωπικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτό είναι που συνιστά την πραγματική ελευθερία πέρα από φρούδες ελπίδες και μικροπρεπείς φόβους: η γνώση ότι όλοι είμαστε ένα, όλες οι ράτσες του κόσμου και ολόκληρη η φύση είμαστε ένα και ακόμη είμαστε ένα με τον Θεό αυτής της φύσης, ο οποίος με αγωνία συμμετέχει στον αγώνα μας. Στον αγώνα της ανθρωπότητας να σωθεί και να εξυψωθεί μέσα από την δημιουργία, την αγάπη, τον έρωτα, την σύμπραξη. Ο Θεός του Νίκου Καζαντζάκη δεν είναι ένας απόμακρος τιμωρός Θεός, είναι ένας ανθρώπινος Θεός με τον οποίο ‘καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι, πίνουμε το ίδιο κρασί στην χαμηλή τούτη ταβέρνα της γης’. Ο Θεός όμως του Καζαντζάκη δεν είναι ούτε και ο καλός Θεός που όλους θα μας λυπηθεί και θα μας σώσει. Η κραυγή της ‘ΑΣΚΗΤΙΚΉΣ’ φωνάζει ‘όχι ο Θεός θα μας σώσει, εμείς θα σώσουμε τον Θεό’. Ο Θεός μας είναι καλός μόνον γιατί είναι δίκαιος. Τέτοιου είδους νοήματα ή μάλλον συγκεκριμένες απαντήσεις στα υπαρξιακά και κοινωνιολογικά προβλήματα διατρέχουν την ‘ΑΣΚΗΤΙΚΉ’. Η αξία του φιλοσοφικού αυτού έργου είναι ασύγκριτη.
Ερώτηση:Ο Νίκος Καζαντζάκης εκτός των άλλων ήταν και ένας μεγάλος ταξιδευτής. Πόσο αυτό συνέβαλε στην συγκρότηση των ιδεών του ειδικά της ιδέας ότι ‘όλοι είμαστε ένα’ σε αυτήν την γη;
Μέσα από την τετραετή εμπειρία μου στην Διεύθυνση Θεάτρου του Ομίλου UNESCOΠειραιώς και Νήσων, ο οποίος βρίσκεται στην υπηρεσία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για θέματα που αφορούν στην εκπαίδευση, τις επιστήμες και τον πολιτισμό, συνειδητοποίησα ότι η ξενοφοβία και οι τάσεις αλαζονείας, ρατσισμού και εχθρικής διάθεσης μεταξύ των ανθρώπων και επομένως και των λαών εν γένει καταρρίπτονται με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο μέσω της ανταλλαγής ιδεών και της επαφής με τους διαφορετικούς από τον δικό μας πολιτισμούς. Κάθε συνάντηση, συνέδριο ή πολιτιστική εκδήλωση, κατά την οποία παρουσιάζονται πτυχές της παράδοσης και της κουλτούρας ξένων χωρών ανοίγει κάθε φορά λίγο περισσότερο το μυαλό ακόμη και των πιο ‘ανοιχτόμυαλων’ ανθρώπων και αυτό αποτελεί ένα ανυπολόγιστο κέρδος. Ο Νίκος Καζαντζάκης τόσο με τα πραγματικά του ταξίδια, όσο και με τα ταξίδια της διάνοιάς του αποτελεί το πρότυπο του ‘ανοιχτόμυαλου’ ανθρώπου που στέκεται με γόνιμη κριτική διάθεση απέναντι στα πράγματα και μας καθοδηγεί με πάθος, αλλά και με λογικά επιχειρήματα. Ήταν ένας πραγματικός ‘πολίτης του κόσμου’, όπως και ο Σωκράτης και γι αυτό άγγιξε με το έργο του ολόκληρο τον κόσμο.
Ερώτηση:Ποια η θέση της ‘ματωμένης’ σήμερα Ελλάδας στην σύγχρονη παγκόσμια πολιτιστική κοινότητα?
Είναι κοινή πεποίθηση ότι η Ελλάδα και ο πολιτισμός της τόσο ο αρχαίος, όσο αυτός της νεότερης φιλειρηνικής πολιτικής μας στα Βαλκάνια αποτελούν ένα κεντρικό σημείο αναφοράς του ανθρωπιστικού πνεύματος του παγκόσμιου πολιτισμού. Παρά τις όποιες κρίσεις το ανθρωπιστικό ιδεώδες και η βαριά μας βιομηχανία που δεν είναι άλλη από τον πολιτισμό μας εξακολουθεί να έχει την ίδια σφοδρή δύναμη και αξία στην παγκόσμια κοινότητα. Έτσι κι αλλιώς πάντοτε, όταν η Ελλάδα μας βρισκόταν σε πόλεμο, κατοχή και γενικώς δυσμενείς συνθήκες, οι Έλληνες διανοητές μετανάστευαν στο εξωτερικό και έδιναν τον αγώνα τους από εκεί: εξέδιδαν συγγράμματα, έδιναν συνεντεύξεις, μετέδιδαν το ελληνικό πνεύμα και επηρέαζαν τους κύκλους της πολιτικής, της διπλωματίας, της τέχνης και της διανόησης, ενώ πολλές φορές συγκέντρωναν χρήματα για τις ανάγκες όσων υπέφεραν στην πατρίδα. Όπως αναφέρει ο Νίκος Καζαντζάκης, ‘έλεος, ευγνωμοσύνη και σέβας μας κυριεύει για τους παλιούς μας συντρόφους στην μάχη…. Είναι η σειρά μας’.
Ερώτηση:Ποιοι είναι οι προσωπικοί σας επαγγελματικοί στόχοι για το μέλλον;
Μετά από τις σπουδές μου στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και το θέατρο και μετά την εγκατάστασή μου στην Νέα Υόρκη, έχω θέσει ως επαγγελματικούς μου στόχους την προώθηση των σημαντικότατων αυτών ελληνικών ιδεών μέσα από καλλιτεχνικά, αλλά και εκπαιδευτικά πρότζεκτς τόσο στην ελληνική γλώσσα για την ομογένεια, όσο και στην αγγλική για το ευρύ Αμερικανικό και διεθνές κοινό, όπως τα αποσπάσματα τραγωδιών και κωμωδιών που παρουσιάσαμε σε συνεργασία με την Αμερικανική UNESCOforPeaceτην Ημέρα του Νελσον Μαντέλλα στο Maryland, αλλά και σε άλλα αμερικανικά foundations, τα οποία αναπτύσσουν έντονη φιλανθρωπική δράση αποστέλλοντας οικονομική βοήθεια τόσο στα παιδιά της Ελλάδας που αποτελούν θύματα της οικονομικής κρίσης, όσο και στα παιδιά πρόσφυγες από την Συρία, τα οποία βρίσκουν καταφύγιο στην χώρα μας.
Ερώτηση:Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι άλλο;
Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την κα Νίκη Σταύρου, Διευθύντρια των εκδόσεων Καζαντζάκη για την ευγενική παραχώρηση της άδειας, ώστε να ανεβάσουμε αυτή την παράσταση. Ευχαριστώ ακόμη τον Πρόεδρο του Federation of Hellenic Societies of Greater New York κ. Πέτρο Γαλάτουλα για το όραμά του στον πολιτισμό και την αγκαλιά που μας έδωσε εδώ στην Νέα Υόρκη, την πρόεδρο της Πολιτιστικής Επιτροπής της Ομοσπονδίας κα. Αυγερινή Κατέχη και κυρίως τον κ. Γιάννη Κριαρά, για την βοήθειά τους στην διοργάνωση της εκδήλωσης. Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στην παρουσία των Κρητών μουσικών και τραγουδιστών, η οποία δημιούργησε μια εκρηκτική ατμόσφαιρα στην βραδιά και πλαισίωσε με τον καταλληλότερο τρόπο την μυστικιστική, αλλά και εκστατική ταυτόχρονα ατμόσφαιρα της ‘ΑΣΚΗΤΙΚΉΣ’. Μαζί με τους κ. Φασαράκη και Μανουσελάκη εμφανίστηκε η αγαπητή συνάδελφος Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός Σοφία Κόκονας παρεμβάλλοντας ένα παραδοσιακό τραγούδι της Κρήτης στον θεατρικό μονόλογο. Η φωνή της έχει μια καταπληκτική χροιά που αποδίδει τον δυναμισμό των γυναικών της Κρήτης και άγγιξε βαθιά το κοινό. Τους ευχαριστώ όλους πολύ για την υπέροχη συνεργασία.